Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh hay nhất

Nếu như Ông Hoàng Thơ Tình xuân Diệu có những vần điệu thơ thể hiện sự khát khao mãnh liệt , tuyệt đối trong tình yêu : 

“Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất

Anh trao em kèm theo một lá thư

Em không nhận là tình anh đã mất 

Tình đã cho không lấy lại bao giờ”

Thì trong bài thơ “Sóng” nữ thi sĩ Xuân Quỳnh – một người phụ cũng luôn mơ ước , thường trực về nỗi nhớ trong tình yêu đã bộc bạch :

 “Ôi con sóng nhớ bờ , ngày đêm không ngủ được 

Lòng em nhớ đến  anh, cả trong mơ còn thức”

Thật da diết khiến những trái tim yêu thương không khỏi bồi hồi ,xúc động. Hãy cùng phân tích bài thơ Sóng để hiểu rõ hơn về trái tim người phụ nữ đang yêu này nhé !

Dàn ý phân tích bài thơ sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh.

1.1. Mở bài :

-Giới thiệu tác giả: Nhà thơ Xuân Quỳnh tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh(1942-1988) tại làng La Khê, Hà Đông, một làng quê nổi tiếng với nghề dệt the lụa.

+Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ cứu nước, là thi sĩ của tình thương, lòng trắc ẩn và hồn thơ nữ tính.

-Giới thiệu bài thơ Sóng: +Sáng tác năm 1967, in trong tập Hoa dọc chiến hào, là bài thơ viết về tình yêu tiêu biểu cho hồn thơ giàu chất nữ tính của Xuân Quỳnh.

+Bài thơ Sóng là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên tươi tắn, vừa chân thành đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc. 

1.2. Thân bài.

*Tính cách của con sóng tình (Khổ 1, 2) 

* Suy tư, trăn trở về cội nguồn của tình yêu (Khổ 3,4)

*Cảm xúc tâm trạng của người phụ nữ trong tình yêu (khổ 5, 6, 7) 

* Những triết lý sâu sắc và khát vọng tình yêu (Khổ 8 và 9) 

1.3. Kết bài :

Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Sóng.

-Giá trị nội dung :

+ Bài thơ Sóng đã thể hiện một cái tôi người phụ nữ đang yêu nồng nàn tha thiết, yêu hết lòng, thuỷ chung trọn vẹn vượt lên sự vô hạn của thời gian và sự hữu hạn của đời người.

+Bên cạnh đó, thông qua hình tượng sóng, nhà thơ đã khám phá rất nhiều những quy luật tình cảm cũng như những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ trong tình yêu. 

-Giá trị nghệ thuật:

+ Bài thơ có những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật, từ việc xây dựng hình ảnh trùng phức sóng đôi, sóng và em đến việc sử dụng thể thơ năm chữ, tạo nhịp điệu thơ như nhịp ngân vang của sóng biển và xây dựng cấu tứ. Hình ảnh thơ rất giàu ý nghĩa biểu tượng.

Xem thêm: Hướng dẫn tra cứu điểm thi vào lớp 10

Bài văn phân tích bài thơ Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh hay nhất .

Nếu như người ta gọi Xuân Diệu là “Ông hoàng thơ tình” thì Thi sĩ Hồ Xuân Hương cũng được độc giả ưu ái mệnh danh là : “Nữ hoàng của thi ca tình yêu” với những bài thơ tình sâu sắc , đằm thắm bộc bạch những cảm xúc của người phụ nữ khi yêu. Tình yêu trong thơ nữ thi sĩ luôn nồng nàn, tha thiết và rất đỗi mãnh liệt, điều đó được minh chứng rõ nét trong bài thơ Sóng của nữ thi sĩ. 

Bài thơ Sóng mang chủ đề tình yêu sáng tác 29/12/1967 ,được lấy cảm hứng từ chuyến đi thực tế ở bãi biển Diêm Điền và in trong tập Hoa dọc chiến hào năm 1968- một trong những tập thơ tình nổi tiếng của nữ thi sĩ. Xuyên suốt bài thơ là  2 hình tượng là sóng và em. Em – cái tôi trữ tình của nhà thơ, Sóng – hình ảnh ẩn dụ của người con gái đang yêu, là sự hóa thân của em – một kiểu đặc biệt của cái tôi trữ tình nhập vai. Sóng và em có khi ồn ào cuộn cháy nhưng có khi lại lặng lẽ và dịu êm như diễn tả mọi cung bậc cảm xúc của người phụ nữ khi yêu.

Ngay từ những câu thơ đầu, Xuân Quỳnh đã miêu tả Sóng ở nhiều trạng thái khác nhau :

 Dữ dội và dịu êm 

Ồn ào và lặng lẽ 

Con sóng ở đây được thể hiện trong những trạng thái đối nghịch nhau (dữ dội- dịu êm; ồn ào- lặng lẽ) cũng giống như cảm xúc của trái tim Em trong tình yêu vậy. Đó cũng là những sắc thái của người con gái khi yêu : có lúc thật mãnh liệt , da diết cũng có lúc dịu dàng và trầm tư. Chỉ với hai câu thơ nhưng Xuân Quỳnh dùng tới bốn  tính từ liên tiếp để diễn tả thật sống động các sắc thái đối cực của sóng. Khi biển bình yên sóng dịu êm, lặng lẽ, khi biển động sóng dữ dội, ồn ào .Đó là đặc điểm muôn đời của sóng .Đến hai câu thơ tiếp theo , hình tượng những con sóng thật  hồn nhiên, quyết liệt đã không chịu bó mình trong sông chật hẹp mà tìm cách tìm ra biển lớn để thỏa sức vẫy vùng: 

Sông không hiểu nổi mình.

 Sóng tìm ra tận bể. 

Sóng nước cũng chính là Sóng lòng mình của người phụ nữ ấy. Thi sĩ Xuân Quỳnh đã diễn tả thật cụ thể những trạng thái vô cùng phong phú, phức tạp của trái tim người phụ nữ đang yêu. Tình yêu là một đặc ân  mà Thượng Đế ban tặng cho con người. Và đối với người con gái, yêu là nhớ nhung, mong ngóng nhưng yêu cũng là những lúc  giận dỗi, hờn ghen,… Trong bài thơ Tự Hát của mình, tác giả viết :

“Em trở về đúng nghĩa trái tim em

Là máu thịt đời thường ai cũng có 

Vẫn ngừng đập khi cuộc đời không còn nữa 

Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi” 

Xuân Quỳnh đã mang đến một khái niệm mới mẻ trong tình yêu đối với người phụ nữ : hãy sống hết mình , cháy hết mình với tình yêu khi trái tim còn rung động nhưng hãy thật chủ động, quyết liệt đi tìm đến với chân trời yêu bao la nếu tình yêu không trọn vẹn,  như sóng dứt khoát tìm ra tận bể bởi vì sông không hiểu nổi mình. Dù chỉ là một con sóng nhỏ nhưng không bị bó buộc bởi khoảng không gian chật hẹp mà hãy hòa vào đại dương mênh mông để ngàn năm vẫn xô về bờ.

Đến đoạn thơ tiếp theo chúng ta lại bắt gặp hình tượng con sóng với nỗi khát vọng về tình yêu thời tuổi trẻ. , nữ thi sĩ đã khẳng định một chân lý muôn đời của tình yêu. Con sóng từ ngàn đời xưa cho đến mai sau vẫn luôn cuộn trào trong lòng biển cả, cũng như khát vọng tình yêu là vĩnh hằng, muôn thuở, nhất là trong trái tim tuổi trẻ .

“Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ” 

Nếu tuổi trẻ mà không yêu , không thương mến một ai đó thì thật là uổng phí biết bao ? Ông hoàng thơ tình Xuân Diệu từng viết :

“Làm sao sống được mà không yêu 

Không nhớ không thương một kẻ nào”

Quả thật tình yêu thật diệu kỳ diệu “làm sao cắt nghĩa được tình yêu”,

nó mơ hồ khó nắm bắt nhưng lại khiến con người có nhiều khung bậc cảm xúc đến như vậy. Đó cũng là một khao khát chính đáng của loài người. Có thể nói đối với nhà thơ Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng gọi dậy những ước mơ, khao khát của tuổi trẻ “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khao khát những chân trời chưa đến”. 

Xem thêm: Lịch thi THPT Quốc gia 2021

Đến khổ thơ 3,4 của bài thơ Sóng nhà thơ đưa ra lý giải rất nữ tính về tình yêu của người phụ nữ. hãy cùng đọc và suy ngẫm để hiểu rõ hơn về quy luật tâm trạng của người phụ nữ đang yêu:

“Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

Xuân Quỳnh đã đứng trước biển khơi để bộc bạch nỗi lòng sâu lắng của mình vào khoảng không mênh mông, bao la ấy.  Sóng đến đây không còn chỉ là những con sóng đơn lẻ , là hiện tượng của tự nhiên nữa mà sóng đã hoà nhập vào em để soi chiếu làm nổi bật những băn khoăn của lòng em.Nhà thơ băn khoăn về cội nguồn của sóng và cội nguồn của tình yêu giữa Anh và Em:

“Em nghĩ về anh, em và Từ nơi nào sóng lên?” 

Em – là một người phụ nữ bình thường ,cũng khó tránh khỏi  những lo âu, trăn trở khi Yêu : em lo lắng rằng tình yêu của anh có thủy chung , có trọn vẹn như em hay không ? Nhưng thật khó để nắm bắt được cảm xúc khi yêu, Xuân diệu từng nói rằng : làm sao cắt nghĩa được tình yêu!

Sóng bắt đầu từ nơi có cơn gió thổi, gió thì bắt đầu từ nơi đâu? Em cũng thật khó để có câu trả lời. Cũng giống như tình yêu vậy, chúng ta không thể giải thích được nơi khởi đầu của nó , thật bí ẩn và mơ hồ .

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau.

Em không thể lý giải rõ ràng về cội nguồn của tình yêu mà em chỉ có thể cảm nhận bằng trái tim em về tình yêu thật giản đơn , bằng những cảm xúc thật nhất của một người con gái đang yêu mà thôi. 

Mặc dù không thể lý giải được khi nào ta yêu nhau nhưng Em đã phát hiện ra những biểu hiện cao nhất của tình yêu, đó là tâm trạng luôn bồn chồn , thao thức của em dù là thức hay ngủ và đến cả trong những giấc mơ thì vẫn luôn hướng về hình ảnh của anh. Xuân Quỳnh đã bộc lộ thật rõ ràng trong khổ thơ thứ 5 của bài thơ:

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được 

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

Đến khổ thơ thứ 5 hình tượng sóng và em đã phân đôi nhưng không riêng lẻ mà soi chiếu vào nhau để làm sáng tỏ lên những tâm sự sâu kín trong em. Đó là một nỗi nhớ  thiết tha và luôn thường trực trong trái tim em . Những con sóng luôn luôn chuyển động không bao giờ đứng yên (dưới lòng sâu / trên mặt nước ) để vỗ vào bờ bất kể thời gian là ngày hay đêm. Em nhớ anh từ trong tiềm thức và trong từng hơi thở của em (Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong mơ còn thức). 

Ca dao xưa cũng không ít những câu nói về nỗi nhớ da diết trong tình yêu đôi lứa:   

 “Nhớ ai em những khóc thầm

Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa”

Hay Xuân diệu từng tâm sự rằng :

 “Anh nhớ tiếng, anh nhớ hình, anh nhớ ảnh 

Anh nhớ em, anh nhớ lắm em ơi”

Hình ảnh thơ là nỗi niềm khát khao hạnh phúc của người con gái rất giản dị, chân thành: sóng khao khát có bờ cũng như em khao khát có anh. Tình yêu của người con gái luôn đằm thắm, giản dị và trong sáng, thuỷ chung.

Nếu như ở khổ thơ thứ 5 , người con gái bộc lộ nỗi niềm khi yêu thật da diết , hình tượng sóng em được khai thác theo chiều của thời gian nỗi nhớ thì tới đây sóng em đã bao quát cả chiều rộng của không gian , một không gian sâu rộng hướng về anh.

Dẫu xuôi về Phương Bắc

Dẫu ngược về Phương Nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh một phương

Với sự kết hợp tài tình giữa thể thơ năm chữ với các từ chỉ không gian đối lập nhau: xuôi- ngược / phương Bắc- phương Nam ,đã làm nổi bật lên nỗi nhớ đa phương diện của người con gái . Dẫu trên trời có bốn phương tám hướng nhưng đối với em chỉ có một phương là Anh mà thôi, có lẽ vì quá yêu và quá nhớ anh đến nỗi lí trí của em đã bị lu mờ mất rồi. Em nhớ anh ngày lẫn đêm , nhớ đến cả thao thức và nhớ đến cả lý trí không còn phân định rõ nữa rồi: 

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh một phương

Dù cho có cách trở hai miền Nam Bắc thì em vẫn khao khát, mơ ước được cùng anh xây dựng mái ấm tình yêu của đôi mình , không có gì là ngăn trở nếu như hai trái tim luôn hướng về nhau.  Đây cũng là quan niệm về một tình yêu thủy chung duy nhất được thể hiện thật mới mẻ qua lăng kính tâm hồn của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh. 

Ở ngoài kia đại dương 

Trăm nghìn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

Hình tượng sóng -em kết hợp, hòa quyện với nhau thật tài tình và sâu sắc. Nếu như đại dương mênh mông bao la kia luôn có những con sóng bất tận ngày đêm vẫn vỗ vào bờ thì Em cũng vậy, em cũng luôn hướng trái tim chứa chan yêu thương và thể xác của mình về bến bờ hạnh phúc là anh. Xuân Quỳnh bộc bạch rằng về tình yêu chung thủy và cũng khát khao sự thủy chung trong tình yêu đôi lứa.

Đến khổ thơ 8 và 9, nữ thi sĩ đã nêu lên những triết lý sâu sắc và khát vọng tình yêu :

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Trái tim của người phụ nữ khi yêu lúc nào cũng đa sầu đa cảm, đặc biệt đối với một con người đã từng vấp ngã trong tình yêu như Xuân Quỳnh thì điều đó lại càng thấm thía hơn trong trái tim mỏng manh của người phụ nữ ấy. Nữ thi sĩ nhận thức và thấm thía với sự chảy trôi không ngừng của thời gian và sự hữu hạn của đời người để dự cảm về những điều không chắc chắn trong tình yêu. 

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Cuộc đời tuy nói là dài nhưng cũng thật ngắn bởi vì chỉ là một phần nhỏ bé khi được so sánh được với sự luân hồi của thời gian, bất biến của tạo hóa.

 Xuân Quỳnh đã mượn những hiện tượng của tự nhiên để bộc lộ mong ước được vĩnh cửu hóa tình yêu. Mong muốn đó đã được dâng lên cao trào được sống mãi với thời gian hòa vào đất trời  để tình yêu cá nhân được hòa vào với tình yêu bao la:

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ.

Làm sao để Em có thể nói hết nỗi lòng của một người phụ nữ với tấm lòng trắc ẩn đến thế! Với khát khao về sự bất tử của tình yêu đến thế ! Đến tận cùng của nỗi khát vọng, Xuân Quỳnh đã mượn hình tượng “trăm con sóng” để thổ lộ trực tiếp khát vọng về một tình yêu vững bền và vĩnh cửu giữa đại dương bao la “Giữa biển lớn tình yêu/ Để ngàn năm còn vỗ”. Chúng ta có thể thấy được một xuân Quỳnh với một tâm hồn đôn hậu, giàu lòng trắc ẩn và một mơ ước cao đẹp đó là làm sao để bất tử hóa tình yêu đến muôn thuở. Bài thơ đi theo một mạch cảm xúc nhất quán từ đầu đến cuối  đều là nỗi nhớ nhung sâu sắc của người con gái đối với người mình yêu. Nếu như ở đầu tiên là hình tượng con nóng cô đơn không chịu bó buộc trong khoảng không gian chật hẹp thì tới cuối cùng là hình ảnh con sóng khát khao phân thân thành trăm con sóng nhỏ để tình yêu cá nhân được hòa vào tình yêu to lớn của thiên nhiên, của đất trời. 

Xem thêm: Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương

Bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh đã được ra đời cách đây hơn nửa thế kỉ nhưng vẫn làm xuyến xao tâm hồn của biết bao thế hệ độc giả. Bài thơ đã thể hiện một cái tôi Xuân Quỳnh với con tim yêu thiết tha, luôn khát khao sự chung thủy và bất tử hóa tình yêu đôi lứa. “Sóng” cũng thể hiện tài hoa của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh trong việc sáng tạo thơ tình , với sự kết hợp giữa thể thơ năm chữ cùng việc  xây dựng hình ảnh trùng phức sóng đôi sóng-em đã tạo nên thành công và tiếng vang lớn cho bài thơ.